Fjölbreytileiki samfélagsins og framtíð safna
Þema Alþjóðlega safnadagsins í ár er Framtíð safna í síbreytilegum samfélögum. Söfn hjálpa okkur að skilja okkur sjálf og samfélagið. Þau eru vettvangur samtals, staðir til að öðlast þekkingu, skilning og byggja brýr milli fólks. Það er ljóst að framkoma, ákvarðanir, upplýsingaóreiða og hræðsluáróður valdhafa getur haft alvarlegar afleiðingar og valdið bakslagi og afturför í jafnréttismálum. Ísland hefur lengi talist vera í fararbroddi í þessum efnum og öðrum ríkjum til fyrirmyndar. Söfn hafa lagt sitt af mörkum til að auka jafnrétti og efla lýðræði. Hlutverk safna er meðal annars að fræða og miðla en það er mikilvægur þáttur í að standa vörð um lýðræði og mannréttindi. Þá er nauðsynlegt að taka afstöðu og standa með hópum sem eiga undir högg að sækja.
Söfn á Íslandi fordæma valdhafa sem leitast við að endurskrifa söguna svo hún falli betur að þeirra eigin heimsmynd. Þetta hefur til dæmis viðgengist með inngripi ráðamanna, svo sem með ritskoðun á efnistökum safna og markvissum niðurskurði á fjárlögum til stofnana sem miðla sögu og upplýsingum á hátt sem er valdhöfum lítt þóknanlegur. Það er hins vegar mikilvægt að standa vörð um sjálfstæði safna, sem njóta trausts almennings og byggja starf sitt og sýningar á faglegum rannsóknum. Að sama skapi fordæma söfn á Íslandi aðför stjórnvalda víða um heim gegn trans og intersex fólki, þar sem þau eru svipt réttindum sínum og mannvirðingu með gerræðislegum hætti. Við tökum því einnig undir og styðjum yfirlýsingu Samtakanna ’78.
Söfn á Íslandi miðla sögu, gögnum og upplýsingum frá ólíkum sjónarhornum, fagna fjölbreytileikanum og leggja sig fram við að vera griðastaður fyrir öll. Þessi atriði eru hornsteinn safna og safnastarfs.
Undirskriftir:
Aldís Arnardóttir, forstöðumaður Hafnarborgar
AlmaDís Kristinsdóttir, safnstjóri Listasafns Einars Jónssonar
Árni Pétur Hilmarsson, forstöðumaður Menningarmiðstöðvar Þingeyinga
Berglind Þorsteinsdóttir, safnstjóri Byggðasafns Skagfirðinga
Björg Björnsdóttir, safnstjóri Minjasafns Austurlands
Björk Hólm Þorsteinsdóttir, forstöðumaður Byggðasafns Dalvíkurbyggðar
Brynja Sveinsdóttir, forstöðumaður Gerðarsafns og Náttúrufræðistofu Kópavogs
Elfa Hlín Sigrúnar Pétursdóttir, safnstjóri Tækniminjasafns Austurlands
Eva Björk Káradóttir, safnstjóri Hvalasafnsins á Húsavík
Eva Kristín Dal, forstöðumaður Byggðasafns Reykjanesbæjar
Gígja Óskarsdóttir, safnstjóri Sagnheima byggða- og náttúrugripasafns Vestmannaeyja
Guðbrandur Benediktsson, safnstjóri Borgarsögusafns Reykjavíkur
Guðný Dóra Gestsdóttir, safnstjóri Gljúfrasteins
Guðrún Dröfn Whitehead, lektor í safnafræði við Háskóla Íslands
Haraldur Þór Egilsson, safnstjóri Minjasafnsins á Akureyri
Harpa Þórsdóttir, þjóðminjavörður
Helga Þórsdóttir, safnstjóri Listasafns Reykjanesbæjar
Hilmar J. Malmquist, forstöðumaður Náttúruminjasafns Íslands
Hjördís Pálsdóttir, safnstjóri Byggðasafns Snæfellinga og Hnappdæla
Hjörtur Þorbjörnsson, forstöðumaður Grasagarðs Reykjavíkur
Hólmar Hólm, formaður Íslandsdeildar ICOM, Alþjóðaráðs safna
Ingibjörg Jóhannsdóttir, safnstjóri Listasafns Íslands
Jón Allansson, forstöðumaður Byggðasafnsins í Görðum
Kristín Halla Baldvinsdóttir, formaður FÍSOS, Félags íslenskra safna og safnafólks
Kristín Scheving, safnstjóri Listasafns Árnesinga
Kristján Steingrímur, safnstjóri Listasafns Háskóla Íslands
Lýður Pálsson, safnstjóri Byggðasafns Árnesinga
Margrét I. Ásgeirsdóttir, forstöðukona Byggðasafnsins á Garðskaga
Odda Júlía Snorradóttir, safnstjóri Nýlistasafnsins
Ólöf Kristín Sigurðardóttir, safnstjóri Listasafns Reykjavíkur
Ragnhildur Helga Jónsdóttir, safnstjóri Landbúnaðarsafns Íslands
Sigríður Guðmundsdóttir, safnstjóri Sauðfjárseturs á Ströndum
Sigríður Sigurjónsdóttir, forstöðumaður Hönnunarsafns Íslands
Sigríður Örvarsdóttir, safnstjóri Listasafnsins á Akureyri
Sigurjón Baldur Hafsteinsson, prófessor í safnafræði við Háskóla Íslands
Valdís Einarsdóttir, safnvörður á Byggðasafni Dalamanna
Þóra Björk Ólafsdóttir, framkvæmdastjóri safnaráðs
Þóra Sigríður Ingólfsdóttir, forstöðumaður Kvikmyndasafns Íslands
Þórunn Kjartansdóttir, forstöðumaður Safnahúss Borgarfjarðar
Safnstjórum höfuð- og viðurkenndra safna á Íslandi, auk fulltrúum námsbrautar í safnafræði og safnaráðs, var boðið að rita undir yfirlýsinguna. Hún er send út 17. maí, á alþjóðlegum degi gegn fordómum í garð hinsegin fólks, sem tákn um samstöðu og ábyrgð safna í að standa með mannréttindum, fjölbreytileika og virðingu fyrir öllum. Þá er Alþjóðlegi safnadagurinn haldinn hátíðlegur degi síðar, þann 18. maí.
Ábyrgðaraðilar listans:
Hólmar Hólm, formaður Íslandsdeildar ICOM, Kristín Halla Baldvinsdóttir, formaður FÍSOS og Dagrún Ósk Jónsdóttir, verkefnisstjóri Alþjóðlega safnadagsins á Íslandi.